ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
και σήμερα. Τις ημέρες του Πάσχα αναβιώνουν και άλλα έθιμα που έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία.
Το κάψιμο του Ιούδα (Γομάτι, Χανιώτη, Πευκοχώρι)
Το κάψιμο του Ιούδα, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας αναβιώνει κάθε χρόνο και στο Γομάτι. Το Μ.Σάββατο στην πλατεία του χωριού στήνουν έναν φανό που αποτελείται από τρία πεύκα 25 μέτρων και τον γεμίζουν κλαδιά κρεμώντας από την κορυφή του Ιούδα. Τα μεσάνυχτα και όταν λέει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη» ανάβουν τον φανό για να κάψουν τον Ιούδα και το κακό και ένα φαντασμαγορικό θέαμα πλημμυρίζει την πλατεία. Το ίδιο σκηνικό στήνεται στο Χανιώτη και στο Πευκοχώρι.
Έκτοτε για να τιμηθεί εκείνη η θυσία, στην τοποθεσία «Μαύρο Αλώνι» τελείται τρισάγιο και στην συνέχεια στήνεται χορός στον οποίο συμμετέχουν εκατοντάδες Ιερισσιώτες και επισκέπτες. Ο χορός λέγεται «καγκελευτός» και αναπαριστά την σφαγή. Είναι αργόσυρτος, πάνω στα συρτά και διστακτικά βήματα των καταδικασμένων σε θάνατο. Το τραγούδι είναι γεμάτο υπονοούμενα για την πολυπόθητη λευτεριά, καθώς για πολλά χρόνια μετά, το έθιμο γινόταν με την παρουσία των τούρκων και τα πράγματα δεν μπορούσαν να ειπωθούν ανοιχτά.
Στο τελευταίο κομμάτι του τραγουδιού οι δύο πρώτοι, ενώνουν τα χέρια τους δημιουργώντας μια αψίδα αναπαριστώντας τα τεντωμένα σπαθιά των Τούρκων. Απ’ αυτή την υποτυπώδη αψίδα περνούν όλοι οι χορευτές δύο φορές, ενώ τα βήματα του χορού συνεχίζονται καθώς και το τραγούδι, που κάθε στροφή του τραγουδιέται εναλλάξ μια από τους άντρες και μια από τις γυναίκες.
Την τρίτη μέρα αναβιώνει ο «Κούτσμανος». Στις 8 το πρωί άνδρες με παραδοσιακές στολές και οπλισμένοι συγκεντρώνονται έφιπποι στην πλατεία της Αρναίας. Τραγουδώντας πηγαίνουν μέχρι τον προφήτη Ηλία, έξω από το χωριό και μετά την τέλεση Θ.Λειτουργίας ξεκινά η σκοποβολή με στόχους… κόκκινα αυγά. Το έθιμο κρατά από την τουρκοκρατία, καθώς οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν τη χρήση όπλων στους Αρναιώτες, παρά μόνο στις θρησκευτικές γιορτές. Μετά την σκοποβολή οι καβαλάρηδες και ο κόσμος μεταβαίνουν στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής όπου στήνεται ο ένας χορός που λέγεται «Κούτσμανος» προς τιμή του οπλαρχηγού Κούτσμανου.
Ο Πολιτιστικός και Φυσιολατρικός Όμιλος Παλαιοχωρίου διοργανώνει την τρίτη μέρα του Πάσχα στο προαύλιο του Ιερού Ναού Ταξιάρχου Μιχαήλ «του Χαρ’κού τ’ αλώνι». Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, παρά το ειδικό καθεστώς που ίσχυε για τα Μαντεμοχώρια, στα οποία ανήκε και το Παλαιοχώρι, ήταν έδρα των καπεταναίων και ζούσαν στα γύρω βουνά. Προετοιμαζόμενοι για την επανάσταση κατέβαιναν την Τρίτη μέρα του Πάσχα στο χωριό, όπου γινόταν πανηγύρι και με ξεγέλασμα του Μαντέμ Αγά εξασκούσαν τους νέους του χωριού στη σκοποβολή. Στην ανάμνηση του ιστορικού πανηγυριού γίνεται αναβιώνει το έθιμο με τη συμμετοχή κατοίκων και επισκεπτών.
To ergoxalkidikis.gr θεωρεί δικαίωμα του κάθε αναγνώστη να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, τονίζουμε ρητά ότι αυτό δε σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές, καθώς αυτές εκφράζουν τον εκάστοτε χρήστη, σχολιαστή ή αρθρογράφο.