Σκύλοι οδηγοί: Η ζωή, οι στιγμές, ο Θανάσης και η Φρίντα
Στα 24 του χρόνια έχασε την όρασή του σε ατύχημα. Στα 29 του έγινε ο πρώτος χειριστής σκύλου οδηγού στη Θεσσαλονίκη και στα 34 του ο Θανάσης Σιδέρης είναι πλήρως ανεξάρτητος στην καθημερινότητά του, αλλά και πλήρως εξαρτημένος από την καλύτερή του φίλη…
Του Κώστα Ζοργιού
Η ζωή αποτελείται από στιγμές κι είναι αυτές που τελικά την καθορίζουν. Όχι ολοκληρωτικά, καθώς ο καθένας μας αποφασίζει τελικά πώς θα ζήσει, σίγουρα, όμως, σε μεγάλο βαθμό. Το μαθαίνουμε από παιδιά, το βιώνουμε μεγαλώνοντας με εμπειρίες, αποφάσεις, ξαφνικές απώλειες, το αντιλαμβανόμαστε πλήρως στις τραγωδίες. Μια στιγμή εγκληματικής αμέλειας, άλλωστε, δεν ήταν αυτή που άλλαξε τη ζωή μας κι εδώ, στο Μάτι;
Μια στιγμή άλλαξε και τη ζωή του Θανάση Σιδέρη πριν από ακριβώς 10 χρόνια. Μια δεύτερη στιγμή, μετέτρεψε την απώλεια και το πένθος σε γνώση, εμπειρία και δύναμη. Και μια τρίτη, ξαναέφερε την καθημερινότητα στις ράγες της. Με τις όποιες αντικειμενικές δυσκολίες, βέβαια, ζώντας σε μια χώρα που δεν έχει μάθει να σέβεται τους πολίτες της. Και που σε πολλές περιπτώσεις τους διαχωρίζει σε δεύτερης και τρίτης κατηγορίας.
Ο Θανάσης
Ο Θανάσης Σιδέρης είναι 34 ετών και μαζί με τον αδελφό του και τους γονείς του μεγάλωσαν στο χωριό Στρατονίκη, στη βόρεια Χαλκιδική. Καταλαβαίνεις από την πρώτη επαφή μαζί του ότι είναι ένας ήρεμος και καλλιεργημένος άνθρωπος, ιδιαίτερα ανήσυχος και αθεράπευτα φιλομαθής.
Έχει σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο τμήμα Εκπαιδευτικής Κοινωνικής Πολιτικής, έχει κάνει την πρακτική του στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών, διατηρεί μια εταιρεία που ονομάζεται Accessibilty Support Academy και η οποία δημιουργεί προσβασιμότητα σε κτίρια και επιμορφωτικά προγράμματα για την εξυπηρέτηση ατόμων με οπτική αναπηρία κι εργάζεται επί σειρά ετών στην Eldorado.
Παρακολουθεί, επίσης, ένα μεταπτυχιακό εξ αποστάσεως πάνω στη Διοίκηση και Ηγεσία Σχολικών Μονάδων στο Πανεπιστήμιο Φρέντερικ στην Κύπρο.
Έχοντας κάνει το «αγροτικό» του εργαζόμενος στον τουρισμό, στην εστίαση και σε σούπερ μάρκετ, στα 22 του βρήκε μια επαγγελματική ευκαιρία και δεν την άφησε να πάει χαμένη. Η Eldorado τον προσέλαβε ως βοηθό χειριστή βαρέων μηχανημάτων το 2011 και τα πρώτα δύο χρόνια κυλούσαν ιδανικά.
Το ατύχημα, η αναπηρία και η αποδοχή
Το 2013, μια μέρα σαν όλες τις υπόλοιπες στη δουλειά, ο Θανάσης είχε ένα πολύ σοβαρό εργατικό ατύχημα. Η διάγνωση σοκαριστική για οποιονδήποτε, πόσω μάλλον για έναν νέο άνθρωπο. Ολική απώλεια όρασης και από τους δύο οφθαλμούς. Η πρώτη στιγμή…
«Είναι πονετικό τη μία μέρα να ανοίγεις τα μάτια σου και να αντικρίζεις την ομορφιά και του πιο απλού πράγματος και την επόμενη να ξέρεις ότι έχεις χάσει ένα βασικό προνόμιο της ζωής. Ο πρώτος καιρός είναι πολύ δύσκολος.
Πρέπει να αποδεχθείς την απώλεια και βρίσκεσαι σε πένθος. Χρειάστηκε να περάσουν περίπου δύο χρόνια για να γίνω καλά, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, μια και είχα μια σειρά από χειρουργεία. Θεωρώ ότι αποδέχθηκα σχετικά γρήγορα τη νέα κατάσταση».
Η εκπαίδευση
Κι αυτή ήταν η δεύτερη στιγμή. Γιατί η γρήγορη αποδοχή έδωσε στον Θανάση κίνητρα να μπει από νωρίς στη μάχη εξοικείωσης με την καθημερινότητα, σε μια μεγαλούπολη όπως είναι η Θεσσαλονίκη, σε μια χώρα καθόλου φιλική και βολική για ανθρώπους με οπτική αναπηρία. Το επόμενο βήμα ήταν να ξεκινήσει την εκπαίδευσή του, η οποία είναι μάταιη αν δεν έχεις αποδεχθεί την αναπηρία…
«Αυτό στο οποίο εκπαιδεύεσαι από ανθρώπους που δεν είναι οπτικά ανάπηροι, είναι η κίνηση και ο προσανατολισμός σε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, με τις τεχνικές του λευκού μπαστουνιού. Η δική μου εκπαιδεύτρια Κινητικότητας Προσανατολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης ήταν η Λία Αβραάμ».
Στα 29 του χρόνια, ο Θανάσης είχε πια μάθει να κινείται χωρίς βοήθεια, να είναι ανεξάρτητος κι είχε πετύχει κάτι πολύ σημαντικό. Να μην κλειστεί στον εαυτό του και στο σπίτι του. Και κάπου εκεί ήταν που πήρε μια πολύ σημαντική απόφαση. Η τρίτη στιγμή.
Η απόφαση
Ο Θανάσης είχε πάντα σκυλιά στη ζωή του. Από παιδί. Η απόφαση, λοιπόν, ήταν να αιτηθεί την απόκτηση σκύλου οδηγού, ένα προνόμιο που δεν έχουν πολλοί οπτικά ανάπηροι στην Ελλάδα και που πριν πέντε χρόνια είχαν ακόμα λιγότεροι.
«Εκείνη την εποχή ήμουν από τους τελευταίους που είχαν κάνει αίτηση για απόκτηση σκύλου οδηγού, επιλέχθηκα, όμως, μέσα σε οκτώ άτομα, λόγω της άρτιας εκπαίδευσής μου στις τεχνικές του λευκού μπαστουνιού, αλλά και της καλής σύνδεσης που είχα με τον σκύλο από πλευράς χαρακτήρα, συμπεριφοράς, αλλά και βηματισμού μετά από αξιολόγηση της Φωτεινής Μπαξεβάνου (Εκπαιδεύτρια Κινητικότητας-Προσανατολισμού και Δεξιοτήτων Καθημερινής Διαβίωσης).
Έγινα ο πρώτος χειριστής σκύλου οδηγού στη Θεσσαλονίκη και ξαφνικά απέκτησα έναν τεράστιο σύμμαχο στην προσπάθειά μου για πλήρη ανεξαρτησία, αλλά και… αρκετές ευθύνες.»
Σκύλος οδηγός, συνεργάτης, φίλος…
«Ο σκύλος είναι σαν ένα μικρό παιδί που δεν μεγαλώνει ποτέ. Είσαι υπεύθυνος γι’ αυτόν, την ευζωία και την ευτυχία του, για το παιχνίδι και την ξεκούρασή του. Και βέβαια, οφείλεις εκτός από το να είσαι καλά εκπαιδευμένος, να συνεχίσεις να δουλεύεις πάνω στη βελτίωσή σου. Ο σκύλος δεν είναι GPS, δεν του δίνεις μια διεύθυνση και σε πάει. Χρειάζεται να αναπτύξετε πολύ καλή συνεργασία κι αυτό απαιτεί χρόνο.
Ακόμα κι αν γνωρίζεις ότι ο σκύλος σου είναι πολύ καλά εκπαιδευμένος, δεν μπορείς να τον εμπιστευθείς 100% το πρώτο διάστημα, ειδικά όταν κινείσαι σε μεγαλουπόλεις και δη στην Ελλάδα που υπάρχουν πάρα πολλά υψηλά εμπόδια. Δεν είμαστε Ολλανδία, που όλα είναι… φλατ και κάνεις πολύ άνετα οποιαδήποτε διαδρομή. Ενδεικτικά να πω ότι αν έναν σκύλο οδηγό τον πάρεις από την Ελλάδα των εμποδίων και των δεκάδων απρόβλεπτων καταστάσεων στον δρόμο και τον πας στην Ολλανδία, στην πρώτη βόλτα θα βαρεθεί.
Η εμπιστοσύνη χτίζεται σταδιακά και από την εμπειρία μου, αυτή είναι μια μαγική διαδικασία που κρατά και εσένα και τον σκύλο σε εγρήγορση»…
Η Φρίντα
Η Φρίντα, ένα πανέμορφο λαμπραντόρ, ήρθε στη χώρα μας από την Ολλανδία ως κουτάβι και παραδόθηκε στο Κέντρο «ΣΚΥΛΟΙ ΟΔΗΓΟΙ ΕΛΛΑΔΟΣ – GREEK GUIDE DOGS CENTER». Κοινωνικοποιήθηκε και Εκπαιδεύτηκε στην Αθήνα και παραδόθηκε στον Θανάση όταν ήταν τεσσάρων ετών, σε μια ηλικία δηλαδή που για σκύλο οδηγό θεωρείται μεγάλη.
«Στην αρχή ήμασταν δύο οργανισμοί. Η Φρίντα, όμως, έγινε η προέκταση του σώματός μου, αποκτήσαμε στενή συνεργασία και ακόμα πιο στενή σχέση και σήμερα είμαστε ένα… Χρειάστηκε να περάσει καιρός, αλλά η σύνδεση που έχουμε βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Στα 9 της χρόνια πια, ετοιμάζεται για συνταξιοδότηση και δεν μπορεί να κάνει παραπάνω από μία ή δύο βόλτες τη μέρα, γιατί ένας σκύλος οδηγός δεν κουράζεται μόνο χιλιομετρικά, αλλά και εγκεφαλικά. Ακόμα και μια μικρή διαδρομή, ενδέχεται να τον φέρει αντιμέτωπο με πολλά εμπόδια.
Πέρα από τη σχέση συνεργασίας, όμως, έχουμε και αυτή που αναπτύξαμε με τον καιρό που αφορά στη ζωή μας όταν δεν εκτελεί χρέη οδηγού. Η Φρίντα ηρεμεί με τη φωνή μου κι εγώ ηρεμώ με την παρουσία της. Εξακολουθεί να πηγαίνει στο πάρκο και να χοροπηδά σαν τρελή, να μυρίζει τα πάντα, να αποζητά χάδια. Κάθε σκύλος οδηγός έχει το δικαίωμα να αφήνεται συναισθηματικά και η Φρίντα το επιτρέπει αυτό στον εαυτό της για να βρίσκει ισορροπία.
Γνωρίζει καλύτερα κι από πολλούς ανθρώπους πώς να διαχωρίζει την εργασία της από την υπόλοιπη μέρα…
Κι όπως όλοι μας, είναι κι αυτή με τις μέρες της. Σήμερα που μιλάμε, ας πούμε, νιώθει ανασφάλεια κι είναι όλη μέρα στη γύρα. Από τον καναπέ στο μπαλκόνι κι από εκεί στο κρεβάτι. Ζητά σημασία. Η κορύφωση της σχέσης μας, πάντως, είναι η στιγμή που μπαίνει η κοπέλα μου στο σπίτι. Ως γυναίκα και ανταγωνίστρια, τρέχει πάνω μου για να με διεκδικήσει»…
Η προσφορά του Θανάση στους ανθρώπους με οπτική αναπηρία
Δέκα χρόνια μετά το σοβαρό ατύχημά του, ο Θανάσης είναι ευτυχισμένος. Έκανε την επιλογή να ζήσει και πέρα από τη δική του εκπαίδευση ως άνθρωπος με οπτική αναπηρία, αξιοποίησε όλες τις δυνατότητες που του προσφέρονται για να κάνει τη ζωή του ευκολότερη.
Κι όσο κι αν ακούγεται περίεργο, η Φρίντα, ως μέσο διευκόλυνσης και επίλυσης πολλών καθημερινών προβλημάτων, του προσθέτει χώρο και χρόνο να βοηθήσει συνανθρώπους του με οπτική αναπηρία, εκμεταλλευόμενος τις γνώσεις και τις σπουδές του.
Πώς; Ως Εκπαιδευτής Ενηλίκων – Σύμβουλος Προσβασιμότητας ανέλαβε να υλοποιήσει το έργο κτηριακής προσβασιμότητας ενός σούπερ μάρκετ της αλυσίδας «Μασούτης» στη Θεσσαλονίκη. Στο κατάστημα αυτό των 500 τετραγωνικών, τοποθετήθηκε οδηγός όδευσης εσωτερικού τύπου οπότε ένα άτομο με οπτική αναπηρία μπορεί να μπει και να βγει αυτόνομα.
• Τοποθετήθηκαν, επίσης, χρωματικές αντιθέσεις στα σημεία ενδιαφέροντος, όπως είναι τα ταμεία, για να βοηθηθούν πελάτες με μερική απώλεια όρασης.
• Δημιουργήθηκε απτικοακουστικός χάρτης με βάση την αρχιτεκτονική κάτοψη, ώστε το άτομο με οπτική αναπηρία να μπορεί να αντιληφθεί πώς είναι το κατάστημα.
• Φτιάχτηκε εφαρμογή για άτομα με οπτική αναπηρία έτσι ώστε πηγαίνοντας μπροστά από κάθε προϊόν και σκανάροντάς το να μαθαίνουν τα πάντα γι’ αυτό.
• Το προσωπικό εκπαιδεύτηκε στη συνοδεία και την εξυπηρέτηση πελατών με οπτική αναπηρία.
marathonpress.gr
