ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ: Ο ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ο μέσος καιρός, δηλαδή το κλίμα μιας περιοχής, επιδρά στην υγεία γενικά των ανθρώπων κατά τρόπο άμεσο και έμμεσο. Ο άμεσος τρόπος αναφέρεται στις μεταβολές των διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων όπως είναι : η ηλιοφάνεια, ο άνεμος, η θερμοκρασία του αέρα κ. α.

Με τον όρο ηλιοφάνεια ημέρας εννοούμε το σύνολο των ωρών μιας ημέρας που η ηλιακή ακτινοβολία φθάνει ανεμπόδιστα στη γη.

Η έντονη ηλιακή ακτινοβολία και γενικώς η ηλιοφάνεια επηρεάζουν βιολογικά και ψυχολογικά την υγεία μας. Περισσότερο γνωστή είναι η επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Το γνωστό μαύρισμα του δέρματός μας, κατά το Θέρος, είναι σαφώς αποτέλεσμα αυτής της ακτινοβολίας. Το μαύρισμα βέβαια αυτό προστατεύει το δέρμα μας από την περαιτέρω επίδραση αυτής της ακτινοβολίας. Σημειώνεται ότι τα βιολογικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου παίζουν τον ρόλο τους. Οι ξανθοί π.χ. μαυρίζουν ευκολότερα. Η υπεριώδης αυτή ακτινοβολία, ανάλογα με τις βιολογικές επιπτώσεις που προκαλεί διαχωρίζεται σε τρεις επιμέρους περιοχές.

1. UV-C : η περιοχή αυτή, με μήκη κύματος μεταξύ 100 και 280 nm, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη από την άποψη βιολογικών επιπτώσεων γιατί επιδρά ισχυρά στις πρωτείνες και το DNA των κυττάρων και προκαλεί έτσι κληρονομικές αλλαγές (μεταλλάξεις). Είναι δηλαδή άκρως επικίνδυνη. Σημειώνεται ότι οι ακτινοβολίες αυτές απορροφούνται ευτυχώς από το όζον και το οξυγόνο στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Το όζον της ατμόσφαιρας, με άλλα λόγια, είναι φύλακας άγγελος της ζωής μας.

2. UV-B: η περιοχή αυτή, με μήκη κύματος μεταξύ 280 και 320 nm είναι πολύ σημαντική για τον ανθρώπινο οργανισμό γιατί βοηθάει στην καλή ψυχολογική κατάσταση αλλά και στην παραγωγή της βιταμίνης Β. Το μαύρισμα από τον ήλιο προκαλείται από αυτή την περιοχή ακτινοβολίας. Όταν όμως υπερβαίνει τα ανεκτά όρια τότε καθίσταται επιβλαβής, προκαλώντας εγκαύματα και καρκίνο ακόμη του δέρματος

Το τμήμα αυτό της υπεριώδους ακτινοβολίας απορροφάται μερικώς από το όζον.

3. UV-A: στην περιοχή αυτή ανήκουν οι ακτινοβολίες με μήκη κύματος μεταξύ 320 και 400 nm και μπορεί να χαρακτηριστεί επικίνδυνη μόνο σε μεγάλες δόσεις. Προκαλεί και αυτή μαύρισμα, φωτογύρανση του δέρματος, αλλεργικές και τοξικές δερματίτιδες και καταρράκτη. Σε φυσιολογικές βέβαια δόσεις βοηθά και αυτή στο σχηματισμό της βιταμίνης D στον ανθρώπινο οργανισμό. Απορροφάται λίγο από την ατμόσφαιρα και επηρεάζεται ελάχιστα από τις μεταβολές του στρώματος του όζοντος.

Η συνεχής ηλιοφάνεια ωστόσο προκαλεί «άνια» και επιθυμία για αλλαγή. Είναι αποδεκτό ότι οι αλλαγές του σκηνικού του περιβάλλοντος προάγουν τελικώς τη φυσιολογική και πνευματική ευεξία και ευδαιμονία μας.

Σημειώνεται ότι το φάσμα αυτό της υπεριώδους ακτινοβολίας δρα άνετα και στη Χαλκιδική μας, καθότι οι τιμές ηλιοφάνειας στη Χαλκιδική, σε ετήσια βάση, είναι σημαντικές. Στις αρχές του Μάρτη όλες οι μανάδες και στη Χαλκιδική μας, φοράνε, «κατ΄έθιμον» στο χέρι των παιδιών τους το γνωστό ερυθρόλευκο κορδόνι (τον Μάρτη). Αυτό δεν είναι τυχαίο. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τον μήνα Μάρτη συμβαίνει μια σημαντικά απότομη αύξηση της έντασης της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας σε σχέση με εκείνη του Φεβρουαρίου. Χρειάζεται επομένως προσοχή. Τα μικρά παιδιά, τουλάχιστον, δεν πρέπει να μένουν για πολύ στον ήλιο και μάλιστα χωρίς καπέλο. Τον «Μάρτη» λοιπόν τον φοράμε και για να μας θυμίζει την έναρξη της Άνοιξης αλλά και να μας προειδοποιεί ότι η έκθεσή μας για πολύ στον ήλιο είναι τώρα επικίνδυνη.

Οι άνεμοι που πνέουν σταθερά και μονότονα επί πολλές μέρες, επηρεάζουν επίσης δυσμενώς τον οργανισμό μας. Οι Αφρικάνοι π.χ. πιστεύουν ότι ο Σιρόκος είναι ένας ξηρός άνεμος που πνέει από τη Σαχάρα και καταθλίβει τους ανθρώπους μέχρι αυτοκτονίας. Καταθλιπτικά επίσης θεωρούνται και τα αποτελέσματα συνεχούς πνοής του ανέμου τύπου Fohn των Άλπεων. 

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι σε άλλες περιπτώσεις είναι ευεργετικοί (π.χ. ο Βαρδάρης της Θεσσαλονίκης) γιατί καθαρίζουν την ατμόσφαιρα από τυχόν ρύπους. Μεγάλης κλίμακας καταστροφές δημιουργούνται με την επικράτηση ανέμων του τύπου: Σίφωνες ξηράς ή θάλασσας και Τυφώνες. Σε ότι αφορά την παραλιακή Χαλκιδική ευεργέτης ημερήσιος άνεμος, το Καλοκαίρι, είναι: η θαλάσσια αύρα, ή μπάτης, ή μπουκαδούρα. Ο ημερήσιος αυτός άνεμος φυσάει από τη θάλασσα προς τη στεριά και έτσι δροσίζει τις παραλίες μας και μέχρι βάθους 5 χιλιόμετρα περίπου.

Η θερμοκρασία του αέρα, περισσότερο ίσως από κάθε άλλη παράμετρο επηρεάζει σημαντικά την υγεία των ανθρώπων. Όλες σχεδόν οι φυσιολογικές λειτουργίες επηρεάζονται από τις απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας του αέρα. Αυτό γίνεται αισθητό, κυρίως, όταν περνάει από την περιοχή μας ένα Βαρομετρικό Χαμηλό με Μέτωπα κακοκαιρίας.

Το ψύχος, κατ΄αρχήν, εκτός του ότι μπορεί να προκαλέσει τα γνωστά κρυοπαγήματα, επιδεινώνει τις παθήσεις της ρινοφαρυγγικής κοιλότητας, την αρθρίτιδα, τις χιονίστρες, και τις δυσκαμψίες των αρθρώσεων. Οι επιπτώσεις στις παθήσεις της καρδιάς είναι επίσης δυσμενείς. Ο «καύσωνας» από την άλλη πλευρά, όταν δηλαδή η θερμοκρασία του αέρα είναι μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία του σώματός μας, σε συνδυασμό με άπνοια και υψηλές τιμές της Σχετικής Υγρασίας, προκαλεί έντονο αίσθημα δυσφορίας, πονοκεφάλους, θερμοπληξία με πυρετό, που μπορεί να οδηγήσει, τελικά, και σε θάνατο όταν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Και αυτό γιατί το σώμα μας δεν μπορεί, με αυτές τις θερμοκρασιακές συνθήκες, να αποβάλλει το θερμικό του πλεόνασμα. Στα Τροπικά θερμά κλίματα οι ανωμαλίες στο κυκλοφορικό και στο πεπτικό σύστημα είναι πολύ συχνές. Όλες βέβαια αυτές οι επιδράσεις εξαρτώνται κυρίως από το επίπεδο μεταβολισμού του κάθε ατόμου. Ο θερμός και ξηρός αέρας προκαλεί έντονη εφίδρωση και στη συνέχεια αφυδάτωση, εάν δεν προληφθεί με τη λήψη υγρών. Με τέτοιες συνθήκες η απώλεια υγρών μπορεί να φθάσει και το 50% του ολικού μεταβολισμού των υγρών του σώματος. Ένα τέτοιο φαινόμενο προκαλεί απώλεια Να και περίσσεια Κ στον οργανισμό. που έχει τοξική ενέργεια στο μυοκάρδιο, ερμηνεύει τόσο την κόπωση των φυσιολογικών ατόμων, όσο και την ιδιαίτερη ευαισθησία όλων των καρδιοπαθών. Έτσι συμπεραίνεται ότι η θερμοκρασία του αέρα είναι ένας σημαντικός βιοκλιματικός δείκτης. Ο δείκτης αυτός για τη Χαλκιδική μας γενικότερα, έχει τιμές φυσιολογικές. Στα προγράμματα τουριστικής ανάπτυξης μιας περιοχής ο δείκτης αυτός λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.

Η προσαρμογή του κάθε οργανισμού σε νέες κλιματολογικές συνθήκες ονομάζεται «Εγκλιματισμός». Ο οργανισμός σε κάθε προσπάθεια εγκλιματισμού τίθεται κυριολεκτικά σε συναγερμό. Ο ρυθμός αναπνοής, ο όγκος των αιμοφόρων τριχοειδών αγγείων, οι ιδρωτοποιοί αδένες μεταβάλλονται σε μια προσπάθεια δια τήρησης του θερμικού ισοζυγίου του σώματος. Ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να εγκλιματιστεί μέχρι το υψόμετρο των 6 Κm περίπου και σε χρόνο μεταξύ 30 και 40 ημερών. Αν το υψόμετρο είναι 3 Κm ο απαιτούμενος χρόνος προσαρμογής περιορίζεται σε 15 περίπου ημέρες. Ο εγκλιματισμός αυτός περιλαμβάνει προσαρμογή στις χαμηλές θερμοκρασίες, στη μικρή ατμοσφαιρική πίεση και στο μειωμένο οξυγόνο οπότε αυξάνονται οι σφυγμοί, ο ρυθμός της αναπνοής και τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών είναι, συνήθως, άτομα με μεγαλύτερες θωρακικές κοιλότητες και χωρητικότητα πνευμόνων, από ότι οι κάτοικοι των πεδινών περιοχών.

ΤΙΜΟΛΈΩΝ ΜΑΚΡΟΓΙΆΝΝΗ
Ομότιμος καθηγητής Α.Π.Θ.

ΠΑΓΧΑΛΚΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, Τεύχος 60ό

Aκολουθήστε μας στο Google News!


To ergoxalkidikis.gr θεωρεί δικαίωμα του κάθε αναγνώστη να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, τονίζουμε ρητά ότι αυτό δε σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές, καθώς αυτές εκφράζουν τον εκάστοτε χρήστη, σχολιαστή ή αρθρογράφο.


Απάντηση